Earste algemiene list fan kompjûterbegripen foar de Fryske taal

De list hat - sûnt 1996 - stal krige troch it wurk en it weromwurd fan tal fan oersetters en
neilêzers fan kompjûterprogramma's. Oant en mei 2003 waarden de begripen fan de list
foarlein oan it Taalburo fan de Fryske Akademy. Dat krige by taalkundige tûkelteammen it lêste wurd.

By it gearstallen fan de list hat de klam altyd lein op in trijetal punten:

1. it Frysk as kommunikaasjetaal;
2. de funksje fan it ûnderdiel / it begryp;
3. de streekrjochte oersetting út it Ingelsk wei nei it Frysk ta.

Jo fine de list of parten dêrfan yn Frysktalige oersettings fan mear as 25 kompjûterprogramma's.
Binne jo nijsgjirrich wurden? Tikje bygelyks it sykwurd triemmen yn Google en it wiist himsels.


English Frisian Dutch
account rinnende rekken, -s / akkount account
adaptor útwreidingskaart uitbreidingskaart
alias skûlnamme alias
alternative key 1) oarrekaai [Alt] alttoets
APP applikaasje applicatie
append query taheakfraach |
at-sign [@] aapke [@] apenstaartje
attachment taheakke, de bijlage
autocue ynstekskerm autocue
backslash [\] oerbekstreek [\] backslash
[/] foaroerstreek [/] schuine streep
backspace wisker backspace
backtrace paadtrochslach, de backtrace
backup diskette kopyskiif backupdiskette
banner klikbanier / klikreklame banner
bookmark blêdwizer favoriet
boot, to starte opstarten
bounce keys grage kaaien (kaaistjoering) |
browse, to blêdzje bladeren
browser e-blêder browser
bug brek, de bug
button byldkaike, it |
cable kabel kabel
cache, to (koart) bewarje |
cache tuskenûnthâld |
cancel, to ôfbrekke annuleren
capitals lock kaptaalskoattel hoofdletter lock
carriage return nijerigel(kaai) returntoets
cartridge inketpatroan, de cartridge
CD burner kompaktskiifbrâner CD-brander
CD-ROM kompaktskiif cd-rom
CD-ROM kompaktskiifstasjon cd-romspeler
chat, to tsjette chatten
client klant / kliïnt cliënt
clipboard klamboerd klembord
clock frequency klokfaasje klokfrequentie
cloud computing (kompjûter)kloftsjen, it cloud computing
color depth kleurdjipte (yn tal bitten) kleurdiepte
compose, to gearstalle samenstellen
command kommando commando
computer kompjûter / rekkenreau computer
computer cloud kompjûterkloft computer cloud
content ynhâld content
Content Management System byldstjoerde-ynformaasjebank CMS
control key kontrôlekaai [Ctrl] controletoets
cookie koekje cookie
copy, to kopiearje kopiëren
cpu, central processing unit (sintrale)ferwurkingsienheid microprocessor
crosstab query krústabelfraach |
cursor rinnerke / skowerke muiswijzer
cursor shapes bgl. aaisieder, pylkje bijv. zandloper
cursor keys stjoerknopkes pijltjestoetsen
database < databank kaartebak < databank databank
debugger útbrekprogramma debugger
decode, to ûntsiferje decoderen
decryption ûntsiferjen, it decryptie
default setting fersom- / standertynstelling default setting
delete key wiskkaai [Delete] wistoets
desktop buroblêd bureaublad
dialog(ue) window twaspraakfinster dialoogvenster
DVD, digital versatile/video disk dûbelskiif DVD
DIP switch (Dual In-line Package) sirkwyskoattel DIP switch
directory triemtafel directory
disclaimer > proclaimer warskôging > foarbehâld disclaimer > proclaimer
disk drive skiifstasjon diskettestation
disk label skiifetiket diskette-etiket
disk operating system skiifbestjoeringssysteem DOS
diskette skiif diskette
download key ynlaadknop download-toets
download, to ynlade downloaden
drive letter stasjonsletter drive-letter
drop down menu útklaplist |
DTP, desktop publishing printreeskriuwe elektronisch publiceren
e-commerce webhannel / e-hannel e-commerce
eject key útsmytknop uitwerpknop
ejector útsmiter uitwerper
e-mail webpost / e-post elektronische post
e-mail address webadres / e-adres e-mailadres
em dash omtinkstreekje aandachtstreepje
en dash keppelstreekje koppelteken
encode, to fersiferje coderen
encryption fersiferjen, it encryptie
end key einsikerskaai [End] end-toets
enter key ynfierkaai [Enter] enter-toets
escape key útbrekker [Esc] /útbrekkaai escape-toets
e-shop webwinkel webwinkel
explorer ferkenner verkenner
extension taheaksel extensie
feed (nijs)oanfier / (nijs-)feed feed
feedback weromwurd feedback
feedback, to weromwurd jaan feedback geven
field fjild veld
file 2) triem, de ; triemmen ; triemke bestand
file name triemnamme bestandsnaam
firewall brânmuorre brandmuur
flatbedscanner skenbank flatbedscanner
folder map map
full screen folsleinskerm full screen
function key funksjekaai funktietoets
gesture stjoering |
hacker ynkringer computerkraker
hand-held scanner hânskenner handscanner
hard disk fêste skiif harde schijf
hardware apparatuer apparatuur
hash [#] stekje, it [#] hekje
hashtag stekwurd (stekje + trefwurd) hekwerk
hidden file ferstoppe triem verborgen bestand
home key begjinsikerskaai [Home] home-toets
hypertext oarretekst hypertekst
icon ikoan pictogram
inkjet printer inketsnjitprinter inkjetprinter
inline, to ynrigelje |
insert key ynfoechkaai [Insert] insert-toets
interface ferbiningsstik / -programma |
interface (shell) ynterfaasje, de |
internet ynternet internet
internet provider (ynternet)oanbieder/-kedizer internetprovider
italic skeanprinte cursief
jumper stekbrechje jumper
key gesture kaaistjoering |
keyboard 1) kaaiboerd toetsenbord
keyboard shortcut kaaiekombinaasje sneltoets
landscape lizzende print / lânskip liggende afdruk / landschap
laptop skoatkompjûter laptop
laser printer ljochtprinter laserprinter
LED, light-emitting diode dioade-lampke LED
letter key letterkaai lettertoets
link skeakel / link, -en koppeling
log in oanmelde aanmelden
log out ôfmelde afmelden
loop luds loop
make-table query tabellearfraach |
matrix printer nulleprinter matrixprinter
menu karlist / menu menu
(micro)chip (mikro)tsjip, -pen; -ke (micro)chip
MIME type triemtype bestandstype
mode stân mode
modem sinjaaloersetter, de modem
monitor / screen byldskerm beeldscherm
motherboard memmeboerd systeemplaat
mouse mûs muis
mouse gesture mûsstjoering |
mouse pad mûsmatte muismat
number key siferkaai cijfertoets
number lock siferskoattel nummerlock
nickname bynamme bijnaam
node knooppunt |
off-line gjin ferbining offline
off the record sûnder trochslach off the record
OK ree / okee Oké
on-line ferbining online
open source iepen-boarne |
overwrite, to der oerhinne skriuwe overschrijven
packman grôpert happertje
page down skermfoarút(kaai) [Page Down] page down
page up skermtebek(kaai) [Page Up] page up
password wachtwurd wachtwoord
paste, to plakke plakken
path paad pad
peer to peer lykweardige (kompjûters) |
photo editing byldbewurking beeldbewerking
pictogram byldkaike, it pictogram
piping as troch in piip liede |
pixel byldpunt beeldpunt
plug and play ynstekke en ferjitte insteken en vergeten
plug-in (hardware) stekker plug-in
plug-in (software) ynsettriem, de plug-in
port poarte poort
portrait steande print / portret staande afdruk / portret
print screen skermprintkaai print screen
| printallyk, de afdrukvoorbeeld
proxy tusken- proxy
query beheinfraach zoekopdracht
query, to freegje |
query field fraachfjild |
query parameter fraachbetingst query-parameter
Quit útgong / slute afsluiten
RAM, Random Access Memory skriuwûnthâld werkgeheugen
range berik range
record (file) rigel rij
recycle bin papierkoer prullenmand
redirect, to omliede omleiden
refresh, to fernije vernieuwen
rename, to omneame renamen
requery, to opnij freegje |
rewritable CD-ROM kompaktskiif rewritable cd-rom
rip, to rippe |
ROM, Read-Only Memory lêsûnthâld leesgeheugen
save, to bewarje opslaan
scanner byldnimmer/ skenner scanner
screen resolution byldskerpte beeldschermresolutie
screensaver byldsekering (sinjaalsekering) screensaver
scroll bar rolbalke / skobalke schuifbalk
scroll lock skermskoattel / rolskoattel scroll lock
search engine sykmasine zoekmachine
server memmekompjûter / tsjinner server
setup opset, de setup
| ynsetprogramma installatieprogramma
| skrasprogramma de-installatieprogramma
shell skyl shell
shift key skiftkaai shifttoets
site map websteeskema site map
slash foaroerstreek / skeane streek schuine streep
slot útwreidingsslúf uitbreidingssleuf
smiley glimke smiley
software programmatuer programmatuur
sound card lûdkaart geluidskaart
source boarne bron
space bar spaasjebalke spatiebalk
spam ûnpost spam
spin-off byrisping spin-off
spreadsheet rekkenblêd / rekkenboerd rekenblad
start page begjinskerm homepage
sticky keys fertrage kaaien (kaaistjoering) |
system disk / bootable disk startskiif systeemdiskette
system tools systeemark |
tabulator key tabelkaai tabulatortoets
tag mark tag
tag, to markearje |
text editor tekstbewurker tekstverwerker
tooltip oanwizing tooltip
touchscreen taastskerm aanraakscherm
trace trochslach trace
tree triembeam (diagram) tree
twitter, to twitterje, tsjetterje twitteren
update query bywurkfraach |
upgrade, to opwurdearje upgraden
upload, to oplade uploaden
USB stick USB-pinne USB stick
videoboard grafyske kaart grafische kaart
virus scanner firussiker /-skenner virus scanner
volume label skiifnamme volumelabel
weblog webloch / bloch weblog / blog
weblog, to weblogje / blogje webloggen / bloggen
web portal webportaal webportal
web site webstee, it / webstek, it website
window finster venster
wireless broadband internet triedleas breedbânynternet draadloos breedband internet
WWW, World Wide Web wrâld-wiid-web wereld wijd web
worm wjirm (soart firus) worm
write-protection skriuwskoattel schrijfbeveiliging
zoom, to ferseamje zoom
zoom in deryn seamje inzoomen
zoom out derút seamje uitzoomen

1) Yn 'e list is de oersetting key = kaai as yn seinkaai útwurke, mar fansels kinne jo dêr ek 'toets' foar brûke.

2) Triem (folsleine rige kompjûterkoaden - CJ)
Gauris wurdt der frege, wêrom't ik it Ingelske 'file' net mei it Fryske 'bestân' oerset haw.
It wurd 'bestân' yn it wurdboek (WFT) jout gjin brûkbere omskriuwing dy't de spesifike
oardering fan it Ingelske wurd 'file' yn him hat. It germanisme 'Bestand', dat de Nederlanners
wol en krekt de Dútsers net brûke, is folle mear in mannichtewurd.
Ik bin nei de boarne, it Ingelsk, weromgien. Computation = rekkenjen. Computer file stiet
foar in rige nul-/ienkoaden. It Frysk ken mei it rekkenbegryp 'triem' in spesifyk wurd foar
'in rige sifers', dêrom haw ik it wurd 'triem' oan it Taalburo (FA) foarlein.

3) De earste kompjûterboeken brûkten by it ferwizen nei in kaai op it kaaiboerd de Ingelske
ôfkoarting fan it kaaiboerd tusken [kante heakken]. Yn 'e list wurdt dat ta foarbyld ek in pear kear dien.

Sykje jo in beskate oersetting? => towufry(aapke)tele2.nl

Feanwâlden, bywurke simmer 2012, C. Jousma